Pelgrimeren naar Santiago de Compostela is hot.
Het aantal pelgrims dat jaarlijks op pad gaat blijft maar stijgen. Maar waarom kiezen mensen er voor om oude pelgrimsroutes te volgen?
De kathedraal van Santiago de Compostela
Pelgrimeren naar Santiago de Compostela. Ik voelde een golf van emoties en, onverwachts, huilde ik. Gedurende enkele minuten leken de pijn in mijn voeten en spieren te verdwijnen en voelde de rugzak op mijn rug lichter aan . Na drie maanden en ongeveer 900 kilometer had ik zojuist voor het eerst de torenspitsen van de kathedraal van Santiago de Compostela gezien. Ik had mijn bestemming bereikt. En liep met gemengde gevoelens de laatste kilometers van de camino Frances van St. Jean Pied de Port naar Santiago de Compostela.
Mount joy
Het blijkt dat er een term is voor mijn ervaring: “mount joy”. Volgens dr. Guy Hayward, directeur van het British Pilgrimage Trust, werd het begrip al beschreven in middeleeuwse rapporten. “De eerste keer dat pelgrims hun eindbestemming zouden zien, zouden ze normaal gesproken ergens hogerop zijn, zoals een heuvel met uitzicht op de stad,” zei hij, en legde uit dat pelgrims, na weken of zelfs maanden te hebben getrokken, zouden “huilen van vreugde” van de opwinding om eindelijk hun doel te bereiken – vandaar de term.
Pelgrimeren over de hele wereld
Pelgrimeren is weer in de mode dus. De bekendste pelgrimstocht van Europa is de camino naar Santiago de Compostela in Spanje. In 1972 werden slechts 67 pelgrims geregistreerd die pelgrimeren naar Santiago de Compostela en de pelgrimsroute voltooiden. In 2019 waren dat er 348.000. Andere minder bekende pelgrimstochten zoals de Via Francigena van Canterbury naar Rome trekken meer bezoekers, terwijl de Japanse boeddhistische Shikoku-bedevaart ook een vergelijkbare groei heeft gekend. Miljoenen moslims gaan op hadj, de bedevaart naar Mekka in Saoedi-Arabië dat een van de vijf pijlers van de islam is en iets wat alle moslims die fysiek en financieel in staat zijn, moeten doen (de stijgende trend in aantallen is daar ook te zien). Ondertussen wordt de Hindu Kumbh Mela in Noord-India beschreven als ’s werelds grootste menselijke bijeenkomst, die in 2019 zo’n 220 miljoen pelgrims trok gedurende 50 dagen.
Covid-19
De uitbraak van Covid-19 heeft de pelgrimstochten in 2020 en misschien ook daarna ernstig beknot (Saudi-Arabië beperkte het aantal bedevaarten dit jaar tot ongeveer 1.000, tegen ongeveer 2,5 miljoen in voorgaande jaren). Toch is de algemene trend naar boven opvallend. Wat is het dat pelgrimeren naar Santiago de Compostela en deze vorm van reizen dat zo velen trekt?
Religieus of niet?
Je zou vandaag de dag pelgrimeren naar Santiago de Compostela kunnen zien als een specifiek religieuze vorm van reizen. Maar zelfs in het verleden was het onderweg zijn net zo belangrijk als de spiritualiteit. In veel opzichten ws het pelgrimeren de voorloper van het moderne toerisme. Als je vroeger de wereld wilde zien, was het bezoeken van een heilige plaats een van de weinige redenen waarom je mocht reizen. Naarmate pelgrimsoorden populair werden, zou er een hele reeks infrastructuur om hen heen groeien – van herbergen tot souvenirwinkels tot gidsen.
Landschappen veranderen
Als een vorm van reizen was het lopen van een pelgrimsroute anders dan alles wat ik eerder had gedaan. Drie maanden wandelen. Iedere dag. En ja, soms dacht ik: ‘Waar ben ik toch aan begonnen?’. Maar ik heb veel gewonnen uit de ervaring. Het maakte de wereld plotseling menselijker op een manier die reizen per vliegtuig, trein of auto nooit kan. Ik zag landschappen om me heen geleidelijk veranderen – iets wat je niet kunt zien vanuit een vluchtig treinraam of zelfs maar een fiets.
Eenvoudig
Pelgrimeren naar Santiago de Compostela maakte alles ook eenvoudiger. Ik had echt niets om over na te denken dan de ene voet voor de andere te zetten en te beslissen wat ik zou eten als lunch in het volgende dorp. Bovendien had ik nog nooit zo van de natuur genoten. Als je meerdere dagen achter elkaar in de natuur doorbrengt, begin je je anders te voelen. Maar waarom een pelgrimstocht? Je kunt je immers overal verbonden voelen met de natuur. In mijn ogen gaan ‘normale’ wandelvakanties over het zoeken naar een aantal van dezelfde dingen, maar pelgrims zijn misschien bewuster op zoek naar iets diepers. Professor Reader, die pelgrimstochten over de hele wereld heeft bestudeerd, vertelt dat mensen in veel culturen het gevoel hebben dat ze een “goede” reden nodig hebben om te reizen. Ze willen het gevoel hebben dat ze niet zomaar ergens heen gaan voor de lol, maar dat er een diepere of legitieme reden is om op vakantie te gaan; voor veel mensen is pelgrim worden zo’n reden.
Over de Camino naar Santiago de Compostela
De pelgrimstocht naar Santiago de Compostela kreeg een kickstart onder Franco, de dictator van Spanje tot 1975, die de camino begon te promoten door het te koppelen aan zijn ideologie van “gespierd Spaans katholiek nationalisme”. Na de dood van Franco en de integratie van Spanje in de Europese gemeenschap, werd het doen van de pelgrimstocht langzamerhand gezien als een vorm van uitdrukking van een gedeelde Europese identiteit. Voor sommigen is het omarmen van het standbeeld van de apostel Sint Jacob in Santiago de Compostela een vorm van bevrijding en het begin van een nieuw leven. Voor anderen is de pelgrimstocht een sportieve uitdaging. Ongeacht de motivatie heeft de pelgrimsroute voor iedereen veel betekenis. Maar alleen diegenen die deze uitdaging zijn aangegaan, kunnen daarover meepraten.
Wil jij ook pelgrimeren naar Santiago de Compostela?
Wil je ook pelgrimeren naar Santiago de Compostela? We hebben inmiddels verschillende pelgrimsroutes naar de kathedraal. Denk aan de camino Frances of de camino Portugués. Je kunt ook je camino beginnen in Santiago de Compostela en naar Finisterre en Muxia wandelen.
Comment (0)